25. Karabük Üniversitesi İlahiyat Fakültesi (10-12 Haziran 2022) KARABÜK

Son Güncelleme Tarihi: 2022-02-19 00:19

Kelâm Anabilim Dalları

25. Koordinasyon Toplantısı

ve

“Türkiye’de İlâhiyat Alanında Kelâm İlminin Konumu: Kavram Haritası, Etkinliği ve Eğitimi” Konulu Uluslararası Sempozyum

10-12 Haziran 2022 / Karabük

Sempozyum Onursal Başkanı:

Prof. Dr. Refik POLAT (Karabük Üniversitesi Rektörü)

1. Kurullar:

a. Düzenleme Kurulu:

  • Prof. Dr. Şaban Ali DÜZGÜN
  • Prof. Dr. Hatice KELPETİN ARPAGUŞ
  • Prof. Dr. Mahmut ÇINAR
  • Doç. Dr. Mustafa Selim YILMAZ
  • Doç. Dr. Zübeyr BULUT
  • Dr. Mustafa YILDIZ
  • Dr. Ayhan IŞIK

b. Bilim Kurulu:

  • Prof. Dr. Şaban Ali DÜZGÜN
  • Prof. Dr. Hatice KELPETİN ARPAGUŞ
  • Prof. Dr. Mahmut ÇINAR
  • Prof. Dr. Murat ŞİMŞEK
  • Prof. Dr. Fahrettin ATAR
  • Prof. Dr. Mahmut AY
  • Prof. Dr. Hülya ALPER
  • Prof. Dr. İlyas ÇELEBİ
  • Prof. Dr. Metin YURDAGÜR
  • Prof. Dr. Yusuf Şevki YAVUZ
  • Prof. Dr. Cağfer KARADAŞ
  • Prof. Dr. Ramazan BİÇER
  • Prof. Dr. Muammer ESEN
  • Prof. Dr. Ömer AYDIN
  • Prof. Dr. Ramazan YILDIRIM
  • Prof. Dr. Temel YEŞİLYURT
  • Prof. Dr. Cemalettin ERDEMCİ
  • Prof. Dr. Mehmet EVKURAN
  • Prof. Dr. Hulusi ARSLAN
  • Prof. Dr. Sinan ÖGE
  • Prof. Dr. Osman DEMİR
  • Prof. Dr. İbrahim ASLAN
  • Doç. Dr. Mustafa Selim YILMAZ
  • Doç. Dr. Rabiye ÇETİN
  • Doç. Dr. Mehmet BULGEN
  • Doç. Dr. Recep ÖNAL
  • Doç. Dr. Zübeyir BULUT
  • Doç. Dr. Fadıl AYGAN
  • Doç. Dr. Ulvi Murat KILAVUZ
  • Doç. Dr. Rıza KORKMAZGÖZ
  • Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN
  • Doç. Dr. Mustafa AYKAÇ
  • Doç. Dr. Murat AKIN
  • Dr. Abdullah DEMİR
  • Dr. Mustafa YILDIZ
  • Dr. Ayhan IŞIK
  • Dr. Ahmet Mekin KANDEMİR
  • Dr. Mehmet Akif CEYHAN
  • Dr. Hayrettin Nebi GÜDEKLİ

c. Sekretarya

  • Arş. Gör. Oğuz BOZOĞLU
  • Arş. Gör. Mustafa ERDEMLİ

2. Amaç ve Gerekçe:

Kelâm ilmi, normatif ve kurucu kimliğiyle İslâmȋ ilimler içinde her dönemde başat roller üstlenmiş ve belirleyici olma konumunu korumuş bir disiplindir. Kelâm’ın bu işlevsel önemi onun; “İslâm dininin sâbiteleri olan iman esaslarını delilleriyle ispat edip şüpheleri gidermek ve eleştirilere karşı bu temel ve değişmez ilkeleri savunma” misyonunu taşıması, konularını sistematik bir şekilde ortaya koyması ve mevcut birikimi daha sonraki nesillere aktaracak ciddi bir eğitim-öğretim metodunu inşâ etmiş olmasından kaynaklanmaktadır.

Sistematik bir Kelâm düşüncesinin sürdürülebilir olması ise kavram ve söylem dizgesinin güncellenebilmesine ve örgün-yaygın eğitimle bunun öğrencilere aktarılmasına bağlı olduğu açıktır. Bu husus, Kelâm ilmini yaşatacak ve Müslümanların her dönemde karşılaşacağı sorunlara çözüm üretecek kapasitede nitelikli ilim adamlarının varlığı açısından tarihimizin her döneminde kendisini hissettirmiştir. Bu nedenle, belli dönemlerde her ne kadar birtakım kırılmalar ve bazı meydan okumalar yaşansa da bu ilmin değerli temsilcileri tarafından İslâm düşüncesine yön veren çok güçlü “Kelâm Okulları” kurulup geliştirilmiştir. Nitekim Kûfe ve Basra mescitlerindeki ders halkalarından başlayıp tüm farklılık ve çeşitliliğiyle bugüne uzanan bu derinlikli gelenek, Müslümanların ilmî mirasının önemli bir yekûnunu teşkil etmektedir. Günümüzde bu geleneğin Türkiye’deki temsilcileri, ülkemizin İlâhiyat/İslâmî İlimler Fakülteleri bünyesinde yer alan Kelâm Anabilim Dallarının güzîde mensuplarıdır.

İstanbul (Dârülfünûn) İlâhiyat Fakültesi’nin 120., Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nin 70. ve Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nin de 60. Kuruluş yıl dönümlerini 2019’da önemli faaliyetlerle birlikte kutladık. Böyle bir atmosferin ardından Kelâm düşüncesinin gerek kurumsal gerekse kamusal alanda ne ölçüde ma‘kes bulduğunun değerlendirilmesinin yanında, ülkemiz İlâhiyat Fakültelerindeki eğitim-öğretimin en aslî ve ayrılmaz cüz’ü durumunda olan Kelâm Anabilim Dalı’nda yer alan derslerin tedrîsine ve buna yansıtılması gereken metodolojiye ilişkin hususları tüm boyutlarıyla ele alıp ortak aklı yansıtan müşterek bir söylem geliştirmeye yönelik bir toplantı düzenlemenin çok anlamlı olacağı düşünülmüştür.

Bu toplantıda “Türkiye’de İlâhiyat Alanında Kelâm İlminin Konumu: Kavram Haritası, Etkinliği ve Eğitimi” başlığı altında özellikle İmparatorluktan Cumhuriyete geçişle birlikte son dönem Kelâm ilminin kavram haritası ile özellikle akademideki eğitiminin mercek altına alınması amaçlanmaktadır. Bu süreçte günümüze kadar nasıl bir tecrübe ortaya konduğu, karşılaşılan sorunlara ilişkin ne gibi çözümler üretilip uygulandığı ve güncel problemlerin çözümüne ilişkin hangi önerilerin sunulduğu ise, üzerinde durulacak temel noktalardır.

Öte yandan yakın sayılabilecek bir geçmişte geleneksel hale gelmiş olan Anabilim Dalı Toplantılarımız çerçevesinde Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nin ev sahipliğinde 20-22 Haziran 2008 tarihlerinde “Kelâm Öğretimi Sempozyumu – Sorunlar ve Çözüm Önerileri” başlığı altında bu konuya ilişkin son derece verimli bir toplantı gerçekleştirildiği bilinmektedir. Ancak günümüz itibariyle gerek kurumsal gerekse kamusal alandaki Kelâm söyleminin geliştirildiği temel müessese olmaları itibariyle İlâhiyat/İslâmî İlimler Fakültelerinin sayısının yüzü aşması ve buralarda Kelâm ilminin eğitimine ilişkin oluşan yeni tecrübe, konunun yeni boyutuyla tekrar ele alınmasını gerekli kılmıştır. Anabilim Dalımız etrafında çeşitli sorunların doğmasına ilişkin değişen zaman, karşılaşılan sorunların çeşitliliği ve karmaşıklığı vb. birçok farklı sebebin olduğu bilinen bir durumdur. Özellikle son yıllarda, geçmişteki tartışmalardan beslenen bazı bakış açılarının da etkisiyle, İlâhiyat/İslâmî İlimler Fakültelerinde okutulan derslerin müfredatının alan dışından müdahaleye açık hâle getirilmesinin de bunda önemli bir payı bulunmaktadır. Bu sorunlara köklü çözüm önerileri ortaya koymak maksadıyla, ülkemiz ilim adamlarının Kelâm ilmine ilişkin bilimsel birikimlerinin böyle bir toplantıyla temerküz ettirilmesi ile bu ilmin kurumsal (Diyanet İşleri Başkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı vb.) ve kamusal alanda etkinlik ve temsilini de ele alacak bir dizi hayata dokunan toplantıların başlangıcı olması, bu hususta ortak bir söylem geliştirilmesinin ve konunun ilmî bir zeminde tartışılmasının, bu konuda kalıcı sonuçların alınması bakımından önemli olacağı düşünülmektedir.

İslam dünyası ve Batı düşüncesinde yaşanan gelişmeler çerçevesinde Kelam İlminin günümüz İslam düşüncesindeki konumu, etkisi ve yönlendiriciliğinin hangi düzeyde olduğu; öte yandan Batı düşüncesine karşı kabul/savunma/reddiye/reaksiyon düzeylerinde nasıl konumlandığının tespiti ve değerlendirmesi de son derece önemlidir. Bu bağlamda Kelâm ilminin inanç ve düşünce alanında “kurucu/inşacı” rolünün tartışılması bu yönde bir misyon ve vizyon oluşturulması bu toplantıyı daha anlamlı hale getirecektir.

Bu yıl KARABÜK’te gerçekleştirilecek olan toplantımızın ikinci hedefi, uzun yıllardan beri kesintisiz bir şekilde sürdürülen Kelâm Koordinasyon Toplantılarının düzenlenmesindeki temel gaye ve felsefeye vurgu yapmaktır. Zira bu toplantıların temel amacı; ülkemizdeki Kelâm Anabilim Dalı akademisyenlerinin bir araya gelerek kendi aralarında fikir alışverişi yapmaları, sorunlarını tartışmaları, ortak tecrübelerini açığa çıkaracak iş birliğinde bulunmaları gibi hususlardır. Bu amacın bugüne kadar ne ölçüde gerçekleştirilebildiğini tespit etmek, aksayan yönleri belirlemek ve ayrıca özellikle ülkemizde Kelâm ilmi alanındaki bilimsel üretimin bir panoramasını çizebilmek ve öğrenciler ve din eğitim-hizmeti yürütücüleri üzerindeki yansımalarını görebilmek için, bu yıl yapılacak geleneksel toplantımızda, ankete dayalı bir alan araştırması yapılması ile yüksek lisans ve doktora düzeyinde yapılan tezlerin nicel ve nitel çerçevesinin bir ekip çalışmasıyla ortaya konulması ve her unvandan bir temsilcinin yer alacağı bir oturumda konunun değerlendirilerek genel bir tartışmaya açılması da düşünülmektedir.

Ayrıca Kelâm Anabilim Dalları öğretim elemanlarınca ülkemizde son iki yıl içinde üretilen bilimsel birikimden haberdar olunması ve müteakip toplantılarda bunun bir geleneğe dönüşmesi amacıyla; tüm Kelâm Anabilim Dalı akademisyenlerinin son iki yıl içerisinde yayımladıkları eserlerden oluşan bir serginin açılması da planlanmaktadır.

3. Ana Başlıklar

Kurumsal Bir Kimlik Olarak “İlahiyat Fakültesi” Tecrübesi ve Bu Çerçevede Kelâm İlminin Konumu

  • Modernleşme Dönemi Öncesi Osmanlı Medrese Eğitimi Tecrübesi Bağlamında Kelâm İlmi ve Eğitimi
  • 1933 Üniversite Reformu Sonrası Süreçte Yüksek İslam Enstitüleri ve İlahiyat Eğitiminde Kelâm İlminin Konumu
  • 20. yy da Batıda Teoloji Eğitimi Tecrübeleri ve Türkiye’deki Kelâm Eğitimi Tecrübesiyle Mukayesesi

Kelâm İlminin Akademik Alanda Etkinliği ve Temsili

  • Bugünün İnanç Dünyası ve Meydan Okumalarına Karşı Kelâmı’n Konumu
  • Multi-disipliner Çalışmalarda Kelâm’ın İlişkili Olduğu Disiplinler ve Çalışma Alanları. Kavram ve İçerik Açısından Kelâm’ın Yeterliliği Sorunu
  • Günümüzde Kelâm İlmininin Güçlü Yönleri ve Zaafları: İçerik ve Argümanlar Açısından

4. Toplantı Takvimi:

  • Tebliğ Özetlerinin Son Gönderim Tarihi: 10 Mart 2022
  • Kabul Edilen Tebliğlerin İlan Tarihi: 20 Mart 2022
  • Tebliğ Metinlerinin Son Gönderim Tarihi: 01 Haziran 2022
  • Toplantı Tarihi: 10-12 Haziran 2022

5. Sempozyum İletişim

  • Arş. Gör. Oğuz BOZOĞLU (0542 543 3478)
  • Arş. Gör. Mustafa ERDEMLİ (0535 741 4013)

6. Ulaşım ve Konaklama

  • Ulaşım ve konaklama giderleri katılımcılar tarafından karşılanacaktır.

Not: Kelâm eserleri sergisi için hocalarımızdan, son iki yıl içinde yayımladıkları eserlerinden ikişer nüshayı en geç 03 Haziran 2022 tarihine kadar aşağıdaki adrese posta yoluyla göndermesini istirham ediyoruz.

Adres: Arş. Gör. Oğuz Bozoğlu, Karabük Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi, Demir Çelik Kampüsü 78050 KARABÜK